Epidemije su u 20. stoljeću odnijele ljudskih života koliko dva svjetska rata zajedno

Autorica: M.V.

Tokom 20. stoljeća je od AIDS-a, Španske gripe, Azijske gripe, Hongkonške gripe, pandemije kolere i epidemije velikih boginja umrlo više od 100 miliona ljudi. Broj žrtava u Prvom svjetskom ratu bio je 40 miliona a u Drugom svjetskom ratu se procjenjuje da je živote izgubilo između 50 i 60 miliona ljudi.

Bez panike ali uz dozu straha i opreza

Strah i panika zbog novog virusa Kovid -19 (koronavirusa), često su posljedica nenaučnog izvještavanja kao i brojnih teorija zavjere koje se namjerno ili nenamjerno plasiraju i šire. Međutim, razloga za oprez ima što savjetuju i zvanične zdravstvene institucije. Preventivne mjere i pridržavanje uputa stručnih službi ključne su u suzbijanju epidemije koja za rizične grupe može da bude kobna.

Međutim, medicini epidemije nisu novo iskustvo. Valja podsjetiti da su tokom 20 stoljeća, planetom harale brojne epidemije koje su ukupno odnijele jednako života kao Prvi i Drugi svjetski rat zajedno. 

Pandemija HIV/AIDS

Prisjetimo se straha u svijetu koji je nastao otkrivanjem virusa HIV-a. Uzročnik je virus humane imunodeficijencije ili skraćeno HIV. Virusi slični HIV-u su pronađeni kod primata te možemo zaključiti da su oni prirodni rezervoar virusa. AIDS ili SIDA je terminalna ili kasna faza hronične infekcije izazvane HIV-om. Prema podacima Zajedničkog programa Ujedinjenih naroda za HIV/AIDS (UNAIDS) od početka pandemije 1981. godine umrlo je oko 35 miliona ljudi, dok sa HIV-om živi oko 36,7 miliona ljudi.

Ilustracija (Foto: Pixabay)

Gripa je akutna infekcija dišnog sustava uzrokovana virusom gripe. Iako je, uz virus HIV-a, virus gripe najviše proučavani virus, zbog učestalih promjena (mutacija) virus gripe je još uvijek nepredvidiv za znanost. Razlikujemo tri tipa virusa gripe: A, B i E. Epidemije sezonske gripe najčešće su uzrokovane virusom tipa A. Razlikujemo i podtipove virusa gripe A kao što su H1N1, H3N2, H5N1 i dr. Postoje i veće promjene u antigenima virusa, koje zovemo pandemijski sojevi, koji zbog nepostojanja imuniteta kod stanovništva dovode do pandemija kao što su bile „Španska gripa“ (španjolica 1918.), „Azijska gripa“(1957.), „Svinjska gripa“ (2009.).

Španska gripa (španjolica) je odnijela od 50 do 100 miliona ljudi i smatra se jednom od najvećih katastrofa u istoriji čovječanstva. Uzročnik je podtip ptičije gripe H1N1. Pandemija je trajala od marta 1918. do juna 1920. godine i geografski se proširila na cijeli svijet. Broj zaraženih je bio između 500 i 600 miliona ljudi a žrtve su uglavnom bile osobe između 20 i 40 godina starosti što je neuobičajeno za gripu koju zovemo “sezonska gripa”.

„Azijska gripa“ je podvrsta virusa gripe A koja je poznata pod nazivom H2N2. Ova vrsta gripe je 1957. godine ubila oko 2 miliona stanovnika.

„Hongkonška gripa“ se pojavila između 1968. i 1969. godine a uzročnik je podvrsta virusa gripe A poznata kao H3N2. Broj oboljelih je bio oko 2 miliona dok je od ove gripe umrlo pola miliona ljudi.

Epidemija velikih boginja je odnijela oko 15.000 života.

Posljednja epidemija u Evropi je bila 1972. godine u Jugoslaviji, pri čemu je umrlo 40 ljudi a inficirano između 200 i 300 ljudi. Na osnovu toga je snimljen i film „Variola Vera“. Danas je ovaj virus sačuvan samo u laboratoriji.

Stalni medicinski izazovi

Pandemija kolere od 1910. do 1911. godine je počela u Indiji ali se kasnije raširila na Bliski Istok, Sjevernu Afriku, Istočnu Evropu i Rusiju. Do 1923. godine broj inficiranih se drastično smanjio. Ova pandemija je usmrtila oko 800 hiljada ljudi.

Razvojem medicine, pronalaskom lijekova i vakcina i redovnom vakcinacijom, broj zaraženih i smrtnih slučajeva kao posljedica različitih epidemija se smanjuje. Tokom dvadeset godina 21. vijeka harale su epidemije SARS-a, kolere, gripa, ebole, virusa Zapadnog Nila, MERS-a i trenutno virusa Kovid -19.

Megafon.ba