Dugovi Aluminija pokrivaju se imovinom Federacije BiH

Piše: Nedžad Kušljugić

Od prijeratnog privrednog giganta vrijednog skoro 1,5 milijardi KM, do poslijeratnog gubitaša sa 156 miliona imovine i 400 miliona KM obaveza, Aluminij dd Mostar je samo matrica funkcionisanja privrednih društava u većinskom vlasništvu Federacije Bosne i Hercegovine (FBiH) a koja su pod kontrolom HDZ-a BiH. Gašenje proizvodnje u Aluminiju nije, međutim, tačka na proces. Sudeći prema finansijskim izvještajima JP Elektroprivreda HZHB domino efekat je tek počeo.

Državno je, nije naše

Od 400 miliona dugovanja mostarskog Aluminija, prema zvaničnoj informaciji Vlade FBiH, 293 miliona KM otpada na dug prema Elektroprivredi HZHB.

Detaljnom analizom revizorskih i finanijskih izvještaja Elektroprivrede HZHB od 2015. do 2018. godine, vidljivo je da se gubici Aluminija reflektuju na finansijske izvještaje Elektoprivrede HZHB jer se nenaplaćena potraživanja od Aluminija starija od godinu dana knjiže na teret rashoda, odnosno, u konačnici na teret kapitala Elektroprivrede HZHB a čiji je 90-postotni vlasnik Federacija BiH.  

U reviziji finansijskih izvještaja Elektroprivrede HZHB za 2015. godinu istaknuto je: „Od ukupno iskazanih potraživanja u zemlji u iznosu od 295.865.223 KM, na teret rashoda ispravljeno je 224.154.279 KM od čega se na 2015. godinu odnosi 137.491.712 KM. Najveći dio ispravljenih potraživanja u 2015. godini, 132.859.909 KM, odnosi se na kupca Aluminij. Naplata istih je neizvjesna, a navedeno je imalo za posljedicu da je društvo iskazalo negativan finansijski rezultat (gubitak) u poslovanju (Točka 8.2.3.)“.

U navedenoj tački revizorskog izvještaja navedeno je sljedeće: „ Uprava Društva je 27.1.2016. godine donijela odluku o ispravku vrijednosti potraživanja na teret rashoda od kupca Aluminij dd Mostar u iznosu od 119.882.219 KM (a po šestomjesečnom obračunu izvršena je ispravka vrijednosti još za 12.977.690 KM)“.

Prema Bilansu uspjeha za 2015. godinu iskazani su rashodi po osnovu ispravke vrijednosti i otpisa potraživanja u iznosu od 138.251.241 KM, od čega se 132.859.909 KM odnosi na Aluminij dd Mostar.

Ukupan gubitak u izvještajnoj godini iznosio je 89.556.682 KM. Da nije bilo otpisa potraživanja prema Aluminiju, Elektroprivreda HZHB bi poslovala pozitivno u iznosu od 48.694.559 KM.

U poslovnoj praksi nije neuobičajeno da se otpisuju potraživanja, ali se neredovnim platišama obustavlja isporuka proizvoda ili usluga. Međutim, menadžment Elektroprivrede HZHB je, vjerovatno zbog „lagodne situacije“ jer raspolažu s državnom imovinom, nastavio s isporukom struje Aluminiju iako je bilo vidljivo da dug Aluminija kontinuirano raste.  

Za razliku od eksplicitnog mišljenja iz 2015. godine, prema Izvještaju o finansijskoj reviziji JP Elektroprivreda HZHB za 2017. godinu formulacija je promijenjena pa je navedeno: „Ukupna ispravka vrijednosti potraživanja od kupaca iskazana je 210.114.470 KM, što čini 67 posto nenaplaćenih potraživanja (na „Aluminij“ dd Mostar se odnosi 138.283.199 KM), što je neopravdano, obzirom na djelatnost Društva i raspoložive instrumente osiguranja naplate potraživanja“.

Osnovni kapital JP Elektroprivreda HZHB iznosi 736.166.000 KM, od čega je udio državnog kapitala 667.428.152 KM ili više od 90 posto, dok je manje od 10 posto privatizovan i iznosi 68.737.849 KM.

Prema izvještaju iz 2018. godine ukupna ispravka potraživanja iznosila je 256.610.405 KM od kojih je 216.460.785 KM ispravka vrijednosti potraživanja od kupaca.

Imajući u vidu propise iz oblasti računovodstva, prema trenutnoj situaciji, u finansijskim izvještajima za 2020.godinu, JP Elektroprivreda HZHB će u finansijskim izvještajima preko otpisa potraživanja, dakle rashoda, iskazati sva trenutna potraživanja od Aluminija dd Mostar u iznosu od 293 miliona KM.

Domino efekat

Navedeni rashod će umanjiti vrijednost državnog kapitala Elektroprivrede HZHB za 264 miliona KM!

Ovi finansijski pokazatelji govore o sistematskom obezvrjeđivanju kapitala u Aluminiju dd Mostar, ali i u Elektroprivredi HZHB. Imajući u vidu nedavno saopštenje Vlade Federacije BiH o aktivnostima vezanim za Aluminij od 2015. do 2019. godine, o ovim su finansijskim pokazateljima očigledno bili upoznati.

Nije se reagovalo na vrijeme.

Odgovornost za krah Aluminija dd Mostar i smanjenje kapitala Elektoprivrede HZHB je na menadžmentima Aluminija i Elektroprivrede HZHB, ali i na Vladi FBiH koja imenuje menadžmente u obje kompanije. 

Megafon.ba